Ένα πέτρινο μοναστήρι κρυμμένο μέσα στα βράχια και στην βλάστηση κάπου στην μεσαιωνική Ευρώπη. Σε λίγο θα χαράξει και μια πρωινή ομίχλη αγκαλιάζει τη μονή. Είσαι περιηγητής που μόλις έφθασες στον τόπο αυτό. Επικρατεί ησυχία μα μέσα από αυτή ακούς να αναδύονται κάποιες φωνές. Οι φωνές έρχονται μέσα από το ναό, όπου μοναχοί με καλύπτρες ψέλνουν τον Όρθρο. Κλείνεις τα μάτια και χάνεσαι στη μυσταγωγία. Οι φωνές φαντάζουν να ανυψώνονται στον ουρανό και μαζί με αυτές και το πνεύμα σου. Σε μια τέτοια λοιπόν κατάσταση νιώθω πως μεταφέρομαι κάθε φορά που ακούω τους πανέμορφους ύμνους της Καθολικής Εκκλησίας που ονομάζονται Γρηγοριανό Μέλος ή στα αγγλικά Gregorian Chants.
Ήταν 1989 όταν ο Frank Peterson περπατούσε στη βασιλική μονή San Lorenzo της Ισπανίας ακούγοντας σύγχρονη μουσική από το walkman του. Οι γρηγοριανές ψαλμωδίες από το ναό έφθασαν στα αυτιά του και συνδυάστηκαν με τους μοντέρνους ήχους που άκουγε. Και κάπως έτσι γεννήθηκε στο μυαλό του η ιδέα! Μια ιδέα που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά δύο χρόνια μετά, το 1990, σε συνεργασία με τον Michael Cretu και τους Enigma στο αξεπέραστο δημιούργημά τους MCMXC a.D, ένα άλμπουμ που έμεινε στην ιστορία για το πάντρεμα των γρηγοριανών ψαλμωδιών με την new age μουσική. Σύντομα ο Peterson δημιούργησε το δικό του project, τους Gregorian, οι οποίοι αν και στην αρχή σχεδιάστηκαν ως μια πιο pop εκδοχή των Enigma, στη συνέχεια εξελίχθηκαν στο καταπληκτικό σχήμα που γνωρίζουμε που διασκευάζει αριστοτεχνικά rock και pop ύμνους σε γρηγοριανό στυλ.
14 Σεπτεμβρίου του 2023 και η Αθήνα ετοιμάζεται να ταξιδέψει στο χώρο και στο χρόνο, να βρεθεί σε μια μυστήρια μονή του μεσαίωνα σαν αυτή που περιγράφεται στο Όνομα του Ρόδου, και να βιώσει την απόλυτη μυσταγωγία. Και θαρρώ πως δεν υπάρχει καλύτερος χώρος για να πραγματοποιηθεί η «μυστηριακή αυτή τελετή» από τη μαγευτική σκηνή του Ηρωδείου, κάτω από το Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως.
Η ατμόσφαιρα που έφεραν οι Gregorian ήταν τόσο ονειρική που κανείς δεν καταλάβαινε αν αυτό που βίωνε ήταν πραγματικότητα ή ήταν κάποιο όραμα. Η μυστήρια παρουσία των 8 «μοναχών», με τις μαύρες βελούδινες στολές, μόνο δέος μπορούσε να προκαλέσει. Οι φωνές τους, τόσο όμορφες και θεϊκές, θα έλεγε κανείς ότι ανήκουν σε αγγέλους και όχι σε ανθρώπους. Και ανάμεσα από όλες, ξεχώρισε αυτή του Ρουμάνου κλασσικού τραγουδιστή Narcis, ο οποίος μας σόκαρε όλους τραγουδώντας νότες ….σοπράνο! Απλά ακούστε το Gloria των Gregorian και φανταστείτε αυτό το αριστούργημα να ερμηνεύεται ζωντανά μπροστά στα μάτια σας!
Και χωρίς καμιά αμφιβολία ένα από τα πρόσωπα που ξεχωρίζουν καθ’ όλη την ιστορία των Gregorian δεν είναι άλλο από αυτό της Amelia Brightman, τη μικρή αδερφή της πασίγνωστης σοπράνο Sarah Brightman. Η παρουσία της παραμυθένια, φορώντας ένα πανέμορφο πριγκιπικό φόρεμα και συνοδεύοντας τις ερμηνείες της με κινήσεις γεμάτες χάρη. Και όσον αφορά τη φωνή της, αυτό που εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι το ταλέντο is strong in their family! Η φωνή της αιθέρια και απαλή, συνδυαζόταν απίστευτα αρμονικά με τις επιβλητικές φωνές των «μοναχών». Πέρα από το να τραγουδά, έπαιζε επίσης και τα κρουστά, με έναν τρόπο ιδιαίτερο και δυναμικό, προσθέτοντας έτσι μια πολύ ξεχωριστή ενέργεια σε όλη την παράσταση.
Στο σημείο αυτό θα κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στο τραγούδι που με μάγεψε περισσότερο από όλα και έχει ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου από την πρώτη φορά που το άκουσα και δεν είναι άλλο από το σκοτεινό και μυστήριο Sadeness pt I, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά από τους Enigma στο MCMXC a.D. Ένα τραγούδι στο οποίο ο αισθησιασμός και η πνευματικότητα γίνονται ένα, ένα τραγούδι που με τους ήχους του γράφει ποίηση για την θεϊκή φύση του ερωτισμού. Όταν ακούς αυτό το κομμάτι live, δεν μπορείς παρά να αφεθείς στην εμπειρία και να νιώσεις την γοητεία του να συγκλονίζει τις αισθήσεις αλλά και την ψυχή σου.
Μια ακόμα αξέχαστη στιγμή ήταν όταν, ενώ μας είχαν πει ότι η παράσταση έφθασε στο τέλος της και οι 8 «μοναχοί» έφευγαν από τη σκηνή χαιρετώντας μας, στη συνέχεια επέστρεψαν, αυτή τη φορά όχι πάνω στη σκηνή αλλά μπροστά από το κοινό, ψάλλοντας, χωρίς τη συνοδεία των οργάνων, τους ύμνους υψίστους κάλλους Kyrie Victoria και Gaudete. 8 φωνές μόνες τους, με την απλότητά τους, κατάφεραν να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα τόσο μεγαλοπρεπή που έμοιαζε σαν soundscape της Βασιλείας των Ουρανών.
Οι 8 τραγουδιστές έφυγαν ξανά, αλλά τα μέλη της ορχήστρας παραμένουν στη σκηνή… κάτι ετοιμάζουν. Η μπάντα αρχίζει να παίζει μόνη της το πρώτο original κομμάτι που κυκλοφόρησαν ποτέ οι Gregorian, το ονειρικό Moment of Peace, με την Amelia να ερμηνεύει το εξαίσιο ρεφρέν. Και κάπως έτσι οι 8 βγαίνουν ξανά στη σκηνή και ενθουσιασμός κατακλύζει όλο το κοινό! Η μαγεία συνεχίζεται με λίγα κομμάτια ακόμα (και για πάντα στις αναμνήσεις μας)!
Ρομαντική ολοκλήρωση με την αισθαντική διασκευή του Fix You, με το κοινό να συμμετέχει στη «τελετουργία» όχι με δάδες ή κεριά όπως θα έκανε το 1327 (έτος που εξελίσσονται τα γεγονότα του Ονόματος του Ρόδου), αλλά ανάβοντας τους φακούς των κινητών τους, φέροντας έτσι τον έναστρο ουρανό κάτω στη γη. Η Amelia απογείωσε το κομμάτι προσδίδοντάς του έναν αέρα νεραϊδένιο, με τη φωνή της να μοιάζει να ανήκει σε ξωτικό από τον κόσμο του Τόλκιν. Οι καλλιτέχνες υποκλίνονται και εγώ ξέρω πως αυτό το μαγευτικό βίωμα δεν θα το ξεχάσω ποτέ!
Μου έρχεται στο μυαλό ο Άντσο από το Όνομα του Ρόδου, που στη μονή όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα γνώρισε μια κοπέλα, που αποτέλεσε τον μοναδικό επίγειο έρωτα που γνώρισε ποτέ. Φαντάζομαι τα τραγούδια των Gregorian που μιλάνε για την αγάπη, τον έρωτα, την ανθρώπινη φύση σαν αφιερώσεις του Άντσο στην μοναδική καρδιά που ερωτεύτηκε ποτέ.
Ναστάζια Ισούκη για το MOPA-Music Webzine